با شتاب خیره‌کننده پیشرفت فناوری، سامانه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی (AI) و روبات‌های جراحی در حال تغییر چهره اتاق عمل هستند. عملکرد دقیق و تشخیصی بی‌سابقه این فناوری‌ها، کاهش چشمگیر عوارض پس از عمل و بهبود دسترسی بیماران در نقاط دورافتاده از جمله دستاوردهایی است که روزبه‌روز بیشتر به واقعیت بدل می‌شود. اما مرزهای این نوآوری‌ها کجاست و نقش جراح انسانی تا چه حد حفظ خواهد شد؟
توانمندی‌های تشخیصی و عملیاتی
در سال‌های اخیر، سیستم‌های هوش مصنوعی موفق شده‌اند:
- تشخیص بیش از ۵۰ بیماری چشمی با دقت ۹۴ درصد، تحلیل سریع پرونده‌های سرطان بالاتر از سرعت انسان و شناسایی سرطان سینه در ماموگرافی با دقت ۸۹ درصد در مقایسه با ۷۳ درصد رادیولوژیست‌ها
- اجرای بیش از ۸ میلیون عمل جراحی توسط روبات «داوینچی» با حذف لرزش دست، کاهش تهاجم و دسترسی بهتر به نقاط صعب‌العبور در بافت‌های داخلی
مزایا و چالش‌ها
- مزایا
- کاهش عوارض تا ۲۱ درصد، کاهش مدت بستری تا ۳۰ درصد و خون‌ریزی ۵۰ درصد کمتر
- امکان آموزش و شبیه‌سازی از راه دور، پشتیبانی از جراحان در مناطق محروم و کاهش هزینه‌های کلان بیمارستانی
- چالش‌ها
- نیاز به حجم عظیم داده برای آموزش الگوریتم‌ها و ضعف در مواجهه با بیماری‌های نادر
- خلأ در تصمیم‌گیری اخلاقی، شهود بالینی و برقراری ارتباط انسانی با بیمار
چشم‌انداز هم‌افزایی انسان و ماشین
اکثر کارشناسان آینده پزشکی را نه در حذف جراحان، بلکه در همکاری هوشمندانه انسان و ماشین می‌بینند. از برنامه‌ریزی دقیق‌تر عمل و شبیه‌سازی رایانه‌ای تا پایش بلادرنگ وضعیت بیمار و پیش‌بینی عوارض، نقش AI در بهبود نتایج جراحی غیرقابل‌انکار است، اما:
- قضاوت اخلاقی
- همدلی و ارتباط انسانی
ویژگی‌هایی هستند که تنها در دستان جراحان باقی خواهد ماند. در دهه پیش رو، تمرکز بر توسعه راهکارهای ترکیبی و تدوین استانداردهای اخلاقی و قانونی، مسیر پیشرفت این فناوری را شکل خواهد داد.
مهدی رضایی
او فارغ‌التحصیل رشته مهندسی نرم‌افزار است و فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۷ به عنوان نویسنده در یک وبلاگ تخصصی فناوری آغاز کرده است. وی پس از کسب تجربه، به خبرگزاری‌های معتبر پیوست و در حال حاضر، خبرنگار حوزه نرم‌افزار و هوش مصنوعی در یک مجله تکنولوژی برجسته است.
مطالب پیشنهادی :
“گوگل پیکسل 9 در مقابل پیکسل 8: آیا ارتقا ارزش دارد؟”
یک نشت جدید ادعا می‌کند که اپل ویژن پرو 2 برخلاف گزارشات اخیر، وارد تولید انبوه شده است.
سامسونگ فناوری خانه هوشمند و هوش مصنوعی خود را به لوازم خانگی جدید گسترش می‌دهد
آیفون 16 در مقابل آیفون 16 پلاس در مقابل آیفون 16 پرو در مقابل آیفون 16 پرو مکس: مقایسه نهایی