در سال‌های اخیر، موجی فراگیر از گفت‌وگو با ماشین‌ها زندگی روزمره ما را دگرگون ساخته است. در این میان، فضای توسعه چت‌بات‌های هوش مصنوعی قدرتمند، به شکلی چشمگیر تحت سیطره شرکت‌های آمریکایی و چینی قرار گرفته است؛ میدانی که از سیلیکون‌ولی تا شنزن، رقابتی بی‌وقفه را برای ساخت مدل‌های بزرگ زبانی (LLM) به نمایش گذاشته است. اما این انحصار دو قطبی در حال شکستن است و کشورهای دیگر در اروپا و آسیا با رویکردهایی نوین، نسل جدیدی از چت‌بات‌های هوش مصنوعی را معرفی می‌کنند. این محصولات نه تنها از نظر فناوری قابل رقابت هستند، بلکه با نوآوری‌های ساختاری، رویکردهای فرهنگی و تمرکز بر نیازهای خاص خود، مسیری متفاوت را هموار می‌کنند.
چرا رقابت چت‌بات‌های هوش مصنوعی جهانی‌تر می‌شود؟
گسترش توسعه چت‌بات‌های هوش مصنوعی فراتر از مرزهای آمریکا و چین، تنها یک پدیده تکنولوژیک نیست، بلکه نتیجه عوامل متعددی است که به نیازهای بومی، نگرانی‌های حاکمیتی و جستجو برای نوآوری‌های متمایز پاسخ می‌دهد. این روند دلایل استراتژیک و کاربردی مهمی دارد:
حفظ حاکمیت داده و ملاحظات فرهنگی: کشورها به دنبال توسعه مدل‌هایی هستند که با قوانین محلی حفاظت از داده‌ها سازگار باشند و از سوی دیگر، توانایی درک عمیق‌تر و تعامل با زبان‌ها و ظرافت‌های فرهنگی خود را داشته باشند. این امر برای ایجاد چت‌بات‌های هوش مصنوعی که واقعاً کاربردی و مورد اعتماد مردم محلی باشند، حیاتی است.
نوآوری‌های تخصصی و کاربردهای بومی: شرکت‌های غیرآمریکایی و چینی اغلب به جای رقابت مستقیم با غول‌ها در مقیاس عمومی، بر روی حوزه‌های تخصصی، زبان‌های کمتر پوشش‌داده‌شده یا راه‌حل‌های سازمانی متمرکز می‌شوند. این رویکرد به آن‌ها امکان می‌دهد تا مزیت رقابتی خاص خود را در بازار هوش مصنوعی ایجاد کنند.
چت‌بات‌های هوش مصنوعی پیشرو در خارج از آمریکا و چین: نگاهی نزدیک به مدل‌های نوظهور
در سایه غول‌های تکنولوژی، چندین کشور با سرمایه‌گذاری و تلاش‌های بی‌وقفه، چت‌بات‌های هوش مصنوعی قدرتمندی را توسعه داده‌اند که هر یک ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند:
میسترال ای‌آی (Mistral AI) از فرانسه: این شرکت که در آوریل ۲۰۲۳ راه‌اندازی شد، با مدل‌هایی نظیر Mistral 7B، Mixtral 8x7B و Mistral Large، به‌سرعت در جامعه هوش مصنوعی خودنمایی کرده است. ویژگی‌های بارز این چت‌بات‌ها شامل سرعت بالا، دقت رضایت‌بخش و رویکرد متن‌باز در بسیاری از مدل‌هایش است که آن را به گزینه‌ای جذاب برای توسعه‌دهندگان تبدیل می‌کند.
ناور کورپوریشن (Naver Corporation) از کره‌جنوبی: با عرضه Naver Clova X و HyperCLOVA X در اوت ۲۰۲۳، ناور توانسته است چت‌بات‌های هوش مصنوعی را با مهارت بسیار بالا در زبان‌های کره‌ای و ژاپنی ارائه دهد. این مدل‌ها در تولید محتوا، گفت‌وگو و جستجوی نسل جدید قابلیت‌های چشمگیری دارند.
NEC / فوجیتسو اسیستنس (Fujitsu AI Assistants) از ژاپن: این شرکت‌ها از مارس ۲۰۲۴، مدل‌هایی مانند NEC Generative AI Assistant و Fujitsu generative AI platform را معرفی کرده‌اند. تمرکز این چت‌بات‌ها بر تعامل گفت‌وگویی، تشخیص توهمات (hallucinations) و پشتیبانی از امور کاری است که نشان‌دهنده رویکردی عملیاتی و قابل‌اعتماد در محیط‌های سازمانی است.
الف آلفا (Aleph Alpha) از آلمان: از آوریل ۲۰۲۲، الف آلفا با مدل‌های Luminous Base و Supreme وارد صحنه شد. شفافیت در عملکرد و قابلیت توضیح‌پذیری (explainability) از ویژگی‌های کلیدی این چت‌بات‌های هوش مصنوعی است که آن را در میان دغدغه‌های اخلاقی هوش مصنوعی متمایز می‌کند.
کوروور ای‌آی (Corover AI) از هندوستان: مدل BharatGPT که در دسامبر ۲۰۲۳ معرفی شد، یک چت‌بات پیشگام برای ۳۰ زبان هندی است. این پروژه به وضوح نیاز به بومی‌سازی هوش مصنوعی برای تنوع زبانی گسترده کشورهایی مانند هند را برجسته می‌کند.
یاندکس (Yandex) از روسیه: یاندکس از مه ۲۰۲۳، با مدل‌هایی نظیر Yandex Dialogues و YandexGPT، توانایی‌های قابل توجهی در تولید متن، بازنویسی و پیشنهاد ایده‌های جدید با حفظ زمینه گفت‌وگو را به نمایش گذاشته است.
نوآوری‌های متمایز: چت‌بات‌های غیرغربی چه ویژگی‌هایی دارند؟
این چت‌بات‌های هوش مصنوعی فراتر از صرفاً ارائه جایگزین، ویژگی‌های نوآورانه‌ای را به بازار آورده‌اند که در مدل‌های آمریکایی یا چینی کمتر دیده می‌شود:
تمرکز بر زبان‌ها و فرهنگ‌های بومی: نمونه‌هایی مانند Naver و Corover AI نشان می‌دهند که چگونه هوش مصنوعی می‌تواند برای درک عمیق‌تر و پاسخگویی دقیق‌تر به ظرایف زبانی و فرهنگی ملت‌های مختلف بهینه‌سازی شود. این امر کلید پذیرش و کارایی واقعی چت‌بات‌ها در جوامع غیرانگلیسی‌زبان است.
پافشاری بر شفافیت و اخلاق: رویکردی که Aleph Alpha در پیش گرفته است، تأکید بر شفافیت در عملکرد و قابلیت توضیح‌پذیری تصمیمات چت‌بات است. این مسئله در حوزه‌های حساسی مانند پزشکی یا حقوقی که نیاز به درک منطق پشت پاسخ‌های هوش مصنوعی وجود دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است.
مدل‌های متن‌باز و نوآوری جامعه‌محور: حرکت برخی از این توسعه‌دهندگان به سمت مدل‌های متن‌باز (مانند Mistral AI) امکان مشارکت گسترده‌تر جامعه توسعه‌دهندگان را فراهم می‌کند و می‌تواند به نوآوری سریع‌تر و ایجاد اکوسیستمی پویا در حوزه هوش مصنوعی کمک کند.
آینده متنوع چت‌بات‌های هوش مصنوعی: فراتر از دوقطبی غالب
ظهور این بازیگران جدید نشان می‌دهد که آینده چت‌بات‌های هوش مصنوعی تنها در دستان چند قدرت بزرگ نخواهد بود. این تنوع، به نفع کاربران جهانی است؛ زیرا منجر به توسعه مدل‌هایی می‌شود که نه تنها از نظر تکنولوژیکی پیشرفته‌اند، بلکه از لحاظ فرهنگی مرتبط، از نظر اخلاقی مسئولیت‌پذیر و از نظر کاربرد، متناسب با نیازهای مناطق مختلف جهان هستند. با ادامه این روند، می‌توان انتظار داشت که بازار چت‌بات‌های هوش مصنوعی به اکوسیستمی غنی‌تر و غیرمتمرکزتر تبدیل شود، جایی که نوآوری از هر گوشه جهان ظهور خواهد کرد.
مطالب مرتبط
- تسلا با سرمایه‌گذاری عظیم، وارد عرصه تولید تراشه‌های هوش مصنوعی اختصاصی خود می‌شود
- دانشگاه‌ها باید با نیاز نسل جدید منطبق شوند هوش مصنوعی ابزار تقلب نیست بلکه توانمندساز یادگیری است
- اوپن‌ای‌آی با مرورگر چت جی‌پی‌تی اطلس به رقابت با گوگل می‌رود
- تسلا با سرمایه‌گذاری عظیم، وارد عرصه تولید تراشه‌های هوش مصنوعی اختصاصی خود می‌شود
مهدی رضایی
او فارغ‌التحصیل رشته مهندسی نرم‌افزار است و فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۷ به عنوان نویسنده در یک وبلاگ تخصصی فناوری آغاز کرده است. وی پس از کسب تجربه، به خبرگزاری‌های معتبر پیوست و در حال حاضر، خبرنگار حوزه نرم‌افزار و هوش مصنوعی در یک مجله تکنولوژی برجسته است.
مطالب پیشنهادی :
“گوگل پیکسل 9 در مقابل پیکسل 8: آیا ارتقا ارزش دارد؟”
سامسونگ فناوری خانه هوشمند و هوش مصنوعی خود را به لوازم خانگی جدید گسترش می‌دهد
آیفون 16 در مقابل آیفون 16 پلاس در مقابل آیفون 16 پرو در مقابل آیفون 16 پرو مکس: مقایسه نهایی
## iPhone 16 در مقابل iPhone 16 Plus در مقابل iPhone 16 Pro در مقابل iPhone 16 Pro Max: مقایسه نهایی