در سالهای اخیر، هوش مصنوعی به یکی از پررنگترین واژهها در جلسات مدیریتی و بولتنهای سازمانی تبدیل شده است. از غولهای فناوری مانند گوگل و مایکروسافت گرفته تا استارتاپهای نوپا، همه از AI سخن میگویند. اما پرسش کلیدی اینجاست: آیا کسبوکارها واقعاً برای بهرهبرداری مؤثر از هوش مصنوعی آمادهاند یا صرفاً درگیر هیجان و تبلیغات شدهاند؟
به گزارش همشهری آنلاین، محسن مهدینیا، مدرس و راهبر ارشد هوش مصنوعی و علم داده در دانشگاه تهران، معتقد است بسیاری از سازمانها بدون داشتن زیرساخت مناسب، سواد داده و تیم تخصصی، به سراغ اجرای پروژههای AI میروند؛ اقدامی که بیشتر شبیه ساختن آسمانخراش روی شن روان است.
هوش مصنوعی؛ ابزار تحول یا خیال فریبنده؟
مهدینیا تأکید میکند که هوش مصنوعی میتواند چهره کسبوکارها را دگرگون کند، اما تنها زمانی که در بستر مناسب و با هدفگذاری دقیق به کار گرفته شود. او هشدار میدهد که بسیاری از مدیران، تحت تأثیر موفقیت شرکتهای بزرگ، بدون تدوین استراتژی روشن، بهسرعت به سمت اجرای پروژههای AI میروند. این رویکرد سطحی نهتنها منجر به شکست پروژهها میشود، بلکه اعتماد به فناوری را نیز خدشهدار میکند.
نبود فرهنگ دادهمحور؛ مانع اصلی موفقیت
یکی از مهمترین چالشهای اجرای موفق هوش مصنوعی، فقدان فرهنگ دادهمحور در سازمانهاست. مهدینیا میگوید: «وقتی دادههای سازمان پراکنده، ناسازگار یا بیکیفیت هستند، الگوریتمهای هوش مصنوعی نمیتوانند عملکرد مطلوبی داشته باشند. بدون دادههای سالم، هیچ پروژهای به نتیجه نمیرسد.»
پروژههای نمایشی؛ هیجان کوتاهمدت، شکست بلندمدت
برخی شرکتها صرفاً برای نمایش پیشرو بودن در تحول دیجیتال، اقدام به خرید نرمافزارهای هوش مصنوعی یا اجرای پروژههای پرزرقوبرق میکنند. این پروژهها در ابتدا ممکن است جذاب به نظر برسند، اما در بلندمدت به دلیل نبود زیرساخت و تخصص کافی، با شکست مواجه میشوند و موجب بیاعتمادی به فناوری میگردند.
گامهای ضروری برای ورود موفق به هوش مصنوعی
محسن مهدینیا سه گام کلیدی را برای ورود هدفمند به دنیای AI معرفی میکند:
- افزایش سواد داده و آگاهی سازمانی آموزشهای تخصصی، کارگاههای کوتاهمدت و بهرهگیری از مشاوران میتواند به مدیران و کارکنان کمک کند تا ظرفیتها و محدودیتهای واقعی هوش مصنوعی را بشناسند.
- سرمایهگذاری در زیرساخت داده داشتن زیرساخت مناسب برای ذخیرهسازی، پردازش و یکپارچهسازی دادهها، پیشنیاز هر پروژه موفق هوش مصنوعی است. بدون این زیرساخت، حتی پیشرفتهترین الگوریتمها نیز ناکارآمد خواهند بود.
- تشکیل تیمهای چندرشتهای و تخصصی موفقیت در پروژههای AI نیازمند همکاری دانشمندان داده، مهندسان داده، تحلیلگران کسبوکار و متخصصان تعامل انسان و ماشین است. خرید نرمافزار کافی نیست؛ باید مغزهای آمادهای باشند که بتوانند از آن بهره ببرند.
از اجرای نمایشی تا خلق ارزش واقعی
سازمانهایی که با دیدی واقعگرایانه و دادهمحور به هوش مصنوعی نگاه میکنند، در بلندمدت به مزایای قابلتوجهی دست خواهند یافت؛ از کاهش هزینهها و بهینهسازی فرآیندها گرفته تا افزایش بهرهوری و ارائه تجربه شخصیسازیشده به مشتریان.
هوش مصنوعی؛ ابزار تحول با پیشنیازهای جدی
مهدینیا در پایان تأکید میکند که هوش مصنوعی عصای جادویی نیست و قرار نیست تمام مشکلات را یکشبه حل کند. این فناوری تنها زمانی مؤثر است که در خدمت اهداف واقعی سازمان قرار گیرد. برای موفقیت در AI باید صبور بود، یاد گرفت و هوشمندانه سرمایهگذاری کرد.

در نهایت، آینده از آنِ سازمانهایی خواهد بود که امروز برای ورود به هوش مصنوعی برنامهریزی میکنند؛ با استراتژیای دقیق، دادهمحور و مبتنی بر واقعیت. موج AI در حال فراگیر شدن است، اما تنها کسانی که آمادگی لازم را دارند، میتوانند از آن عبور کنند و به ساحل موفقیت برسند.