پژوهشگران برجسته هستهای در آمریکا نسبت به ناایمنبودن رآکتور هستهای آزمایشی ناتریوم (Natrium) که توسط شرکت TerraPower با سرمایهگذاری بیلگیتس طراحی شده است، هشدار جدی دادهاند. این انتقادات بر پایه استفاده از خنککننده سدیم قابل اشتعال و فقدان سازه مهار فیزیکی در طراحی رآکتور هستهای ناتریوم استوار است. آنها معتقدند مجوز ساخت این رآکتور هستهای با سرعتی بیسابقه و تحت تأثیر فشارهای سیاسی صادر شده، که میتواند پیامدهای خطرناکی برای سلامت عمومی و محیطزیست در پی داشته باشد.
رآکتور هستهای بیلگیتس: طرحی نوآورانه در مواجهه با چالشهای ایمنی
<br>
<br>
در میان تلاشهای جهانی برای توسعه منابع انرژی پاک و کاهش انتشار کربن، شرکت TerraPower، از بنیانگذاران آن بیلگیتس، میلیاردر و بنیانگذار مایکروسافت، با طراحی رآکتور هستهای پیشرفته ناتریوم گامی بلند برداشته است. این رآکتور ۳۴۵ مگاواتی که قرار است با بودجهای حدود ۱۰ میلیارد دلار در شهر کمرر ایالت وایومینگ ایالات متحده احداث شود، به عنوان نمونهای از رآکتورهای نسل جدید و ماژولار کوچک (SMR) با ویژگیهای متفاوت در نظر گرفته میشود. هدف از این پروژه، ارائه راهکارهای نوین برای تولید برق ایمن و پایدار است. با این حال، همانطور که فناوری هستهای به سمت نوآوری پیش میرود، چالشهای ایمنی نیز پیچیدهتر میشوند. در مورد رآکتور هستهای بیلگیتس، این چالشها از همان مراحل اولیه صدور مجوز خود را نشان دادهاند و گروهی از دانشمندان برجسته نسبت به پیامدهای احتمالی آنها ابراز نگرانی کردهاند.
تسریع بیسابقه در صدور مجوز رآکتور هستهای ناتریوم؛ اتهام فشار سیاسی به کمیسیون مقررات هستهای
کمیسیون مقررات هستهای آمریکا (NRC) اخیراً اعلام کرده است که بررسی نهایی ایمنی برای احداث رآکتور هستهای ناتریوم به پایان رسیده و مانعی برای صدور مجوز ساخت وجود ندارد. این تصمیم در حالی اتخاذ شده که اتحادیه دانشمندان نگران (Union of Concerned Scientists) به شدت از این روند انتقاد کرده و آن را "شتابزده و تحت فشار سیاسی" میداند. به گفته این اتحادیه، ارزیابی ایمنی این رآکتور هستهای حدود ۹ ماه زودتر از زمانبندی علمی معمول انجام شده است. برنامه اولیه نشان میداد که بررسی درخواست ثبتشده در مارس ۲۰۲۴ باید تا اوت ۲۰۲۶ ادامه یابد، اما فشار سیاسی از سوی کنگره و کاخ سفید، خصوصاً در چارچوب دستور اجرایی رئیسجمهور وقت، دونالد ترامپ، NRC را وادار به تسریع روند و اتمام آن در ۱۸ ماه کرده است. دکتر ادوین لایمن، مدیر بخش ایمنی نیروگاههای هستهای در این اتحادیه، تأکید کرده که این شتابزدگی باعث نادیدهگرفتن مسائل مهم ایمنی در رآکتور هستهای ناتریوم شده است که اصلاح آنها در مراحل بعدی بهرهبرداری ممکن است بسیار دشوار یا غیرممکن باشد.
مخاطرات خنککننده سدیمی و معماری نوین رآکتور هستهای بیلگیتس
یکی از اصلیترین نقاط نگرانی در طراحی رآکتور هستهای بیلگیتس، استفاده از سدیم مایع به عنوان خنککننده است. سدیم در تماس با هوا یا آب به شدت قابل اشتعال و واکنشپذیر است. گزارش اینترستینگ اینجینیرینگ نشان میدهد که تجربههای عملیاتی پیشین با رآکتورهای دارای خنککننده سدیمی در کشورهای مختلف، خطر آتشسوزی را نه یک فرض احتمالی، بلکه یک واقعیت اثباتشده نشان داده است. علاوه بر این، دکتر لایمن نسبت به "ناپایداریهای ذاتی" در این نوع رآکتورها هشدار داده است که میتوانند منجر به افزایش سریع و کنترلنشده توان رآکتور و آسیب به سوخت بسیار داغ و پرتوزا شوند.
مسائل کلیدی ایمنی مطرح شده برای رآکتور هستهای ناتریوم عبارتند از:
خنککننده سدیمی قابل اشتعال: خطر آتشسوزی در صورت نشت سدیم و واکنش آن با اکسیژن یا رطوبت، که در گذشته منجر به حوادثی در رآکتورهای مشابه شده است.
فقدان سازه مهار فیزیکی کلاسیک: شرکت TerraPower به جای سازه بتنی کلاسیک، از "مهار کارکردی" صحبت میکند که کفایت آن برای جلوگیری از انتشار مواد رادیواکتیو در حوادث احتمالی هنوز مورد تأیید کامل NRC قرار نگرفته است.
این فقدان سازه مهار فیزیکی، که برای جلوگیری از انتشار مواد رادیواکتیو در حوادث احتمالی طراحی میشود، یکی دیگر از نگرانیهای جدی است. در حالی که TerraPower ادعا میکند رآکتور هستهای ناتریوم دارای "مهار کارکردی" است و نیازی به سازه فیزیکی کلاسیک ندارد، NRC در ارزیابی نهایی خود تصریح کرده که هنوز "به جمعبندی در مورد کفایت و کارآمدی این مهار کارکردی" نرسیده است. این موضوع به یکی از نقاط بحثبرانگیز اصلی در مراحل بعدی تبدیل خواهد شد.
نگاهی به آینده انرژی هستهای: تعادل میان نوآوری، سرعت و ایمنی در پروژههای رآکتور هستهای
توسعه رآکتورهای هستهای پیشرفته، مانند رآکتور هستهای ناتریوم، نقش مهمی در آینده تأمین انرژی جهانی و مقابله با تغییرات اقلیمی دارد. بسیاری از کشورها به دنبال گزینههایی برای جایگزینی سوختهای فسیلی هستند و انرژی هستهای، به دلیل تولید کربن صفر، به عنوان یک راه حل جذاب مطرح است. با این حال، کارشناسان تأکید میکنند که شتاب در فناوری هستهای – بهویژه در طرحهایی مبتنی بر سدیم مایع – باید با احتیاط فراوان و تکیه بر تجربه عملی و بررسیهای دقیق ایمنی انجام شود.
این تعادل میان سرعت در نوآوری و حفظ بالاترین استانداردهای ایمنی برای پذیرش عمومی و موفقیت بلندمدت فناوریهای هستهای حیاتی است.
دیدگاههای متضاد در این پروژه:
حامیان: سرعتبخشیدن به توسعه انرژی پاک و پیشبرد فناوریهای هستهای نسل جدید به منظور مقابله با بحران اقلیم و نیاز روزافزون به انرژی.
منتقدان: نگرانی از کوتاهشدن فرآیندهای ایمنی به دلیل فشارهای سیاسی و مالی، با توجه به خطرات بالقوه عظیم هستهای در صورت وقوع حادثه.
بنابراین، پروژه رآکتور هستهای بیلگیتس نمادی از تعارض میان نیاز به نوآوری سریع در بخش انرژی و ضرورت حفظ بالاترین استانداردهای ایمنی است. این بحثها اهمیت نظارت دقیق و شفافیت کامل در توسعه فناوریهای هستهای را بیش از پیش نمایان میسازد و بر لزوم یک رویکرد جامع و محتاطانه تأکید میکند.
مطالب مرتبط
- فناوری نوین: گلولههای هوشمند با قابلیت هدایت خودکار، دقت تیراندازی را دگرگون میکنند
- عینک اسکی واقعیت افزوده، انقلابی در دید و ایمنی ورزشهای زمستانی ایجاد میکند
- فناوری پهپادی ایران افق جدیدی در بارورسازی ابرها میگشاید
- فناوری نوین: گلولههای هوشمند با قابلیت هدایت خودکار، دقت تیراندازی را دگرگون میکنند
مهدی رضایی
او فارغالتحصیل رشته مهندسی نرمافزار است و فعالیت حرفهای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۷ به عنوان نویسنده در یک وبلاگ تخصصی فناوری آغاز کرده است. وی پس از کسب تجربه، به خبرگزاریهای معتبر پیوست و در حال حاضر، خبرنگار حوزه نرمافزار و هوش مصنوعی در یک مجله تکنولوژی برجسته است.
مطالب پیشنهادی :
تسلا با سرمایهگذاری عظیم، وارد عرصه تولید تراشههای هوش مصنوعی اختصاصی خود میشود
“گوگل پیکسل 9 در مقابل پیکسل 8: آیا ارتقا ارزش دارد؟”
سامسونگ فناوری خانه هوشمند و هوش مصنوعی خود را به لوازم خانگی جدید گسترش میدهد
آیفون 16 در مقابل آیفون 16 پلاس در مقابل آیفون 16 پرو در مقابل آیفون 16 پرو مکس: مقایسه نهایی