سکوی ملی هوش مصنوعی ایران با رونمایی از نسخه آزمایشی خود در مارس ۲۰۲۵، زیرساختی بازمتن و مبتنی بر شبکه ملی اطلاعات را معرفی کرد که تا مارس ۲۰۲۶ در دسترس عموم قرار میگیرد. این پلتفرم با حمایت ۳۸ شرکت دانشبنیان و همکاری دانشگاه صنعتی شریف توسعه یافته تا دانشجویان، پژوهشگران و کسبوکارهای نوپا را از پرداخت هزینههای سرور و GPUهای اختصاصی معاف کند2.
مزایای اصلی برای استارتآپها و دانشجویان
- دسترسی رایگان به خوشههای پردازشی GPU و ذخیرهسازی ابری بدون نیاز به اجاره سرور چند ده میلیون تومانی
- ایجاد و آموزش مدلهای هوش مصنوعی بر پایه دادههای محلی و زبان فارسی، بدون نگرانی از محدودیتهای تحریمی یا قطعی اینترنت

نقش زیرسیستم ETL «ماکان سیستم»
شرکت دانشبنیان ماکان سیستم زیرسیستم ETL (استخراج، تبدیل و بارگذاری) را برای مدیریت دادههای حجیم سکوی ملی طراحی کرده است. مهمترین ویژگیهای این ماژول عبارتند از:
- اتصال همزمان به منابع دادهای متنوع (SQL، NoSQL، دیتالِیکها) و بهینهسازی جریان ورودی تا میلیاردها رکورد
- تبدیل خودکار فرمتهای دادهای و یکپارچهسازی ساختارها برای تسهیل آموزش مدلهای یادگیری ماشینی
چشمانداز تأثیرگذاری
با امکان کاهش هزینه زیرساخت تا ۹۵٪ برای پروژههای هوش مصنوعی، سکوی ملی میتواند بهسرعت گلوگاه اصلیِ توسعه کسبوکارهای فناوری را از میان بردارد. بهعنوان مثال، مدیرعامل یک شرکت دانشبنیان اعلام کرده بود که تاکنون ماهانه ۳۰۰–۴۰۰ میلیون تومان صرف اجاره GPU میکرد اما با دسترسی به این پلتفرم، نیازی به این هزینهها نخواهد داشت. در نتیجه، بسیاری از نخبگان فناوری میتوانند در داخل کشور ماندگار شده و استارتآپهای جدید را با بودجه بسیار کمتر راهاندازی کنند.
منابع: ۱. Iran International – نسخه پروتوتایپ سکوی ملی AI، مارس ۲۰۲۵ ۲. Communications and Information Center – برنامه زمانبندی دسترسی عمومی و مشارکت ۳۸ شرکت دانشبنیان، مارس ۲۰۲۵2

مهدی رضایی
او فارغالتحصیل رشته مهندسی نرمافزار است و فعالیت حرفهای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۷ به عنوان نویسنده در یک وبلاگ تخصصی فناوری آغاز کرده است. وی پس از کسب تجربه، به خبرگزاریهای معتبر پیوست و در حال حاضر، خبرنگار حوزه نرمافزار و هوش مصنوعی در یک مجله تکنولوژی برجسته است.