چرا اوزمپیک و ویگووی در کنترل پرخوری عصبی ناکارا هستند؟
داروهای حاوی سماگلوتاید مانند اوزمپیک و ویگووی با هدف سرکوب اشتها عمل میکنند، اما در پرخوری عصبی—رفتاری که ناشی از احساسات منفی مثل اضطراب یا افسردگی است—اثربخشی محدودی دارند. پرخوری عصبی نوعی «گرسنگی هیجانی» است که بیشتر به مکانیسمهای پاداش مغزی (آمیگدالا و نورونهای دوپامینی) مرتبط است تا ناحیههای کنترلکننده گرسنگی در هیپوتالاموس. در نتیجه، سرکوب اشتها به تنهایی فشار روانی یا نیاز به آرامش را کاهش نمیدهد (American Journal of Clinical Nutrition, 2022).
شواهد پژوهشی درباره پرخوری عصبی و داروهای GLP-1
مطالعهای ژاپنی روی ۹۲ بیمار مبتلا به دیابت نوع ۲ که درمان با GLP-1 (اوزمپیک/ویگووی) را آغاز کرده بودند، الگوهای تغذیهای و تغییرات وزن را در بازههای اولیه، سه ماه و یک سال بررسی کرد. نتایج نشان داد:

- همه گروهها کاهش وزن و چربی بدن و بهبود نشانگرهای متابولیک داشتند.
- گروه پرخوری بیرونی (external eating) کاهش قابلتوجه و ماندگار در مصرف غذا و وزن را تجربه کرد.
- گروه پرخوری عصبی پس از یک سال به الگوی اولیه بازگشت و دارو نتوانست چرخه گرسنگی هیجانی را بشکند.
سه الگوی اصلی تغذیه در بیماران
- پرخوری عصبی: خوردن واکنشی به احساسات منفی
- پرخوری بیرونی: خوردن به دلیل محرکهای محیطی (بو، ظاهر غذا)
- رژیم محدودکننده: کنترل افراطی وعدههای غذایی
راهکارهای تخصصی برای مقابله با پرخوری عصبی
- ارزیابی رابطه فرد با غذا: قبل از تجویز داروی لاغری، رفتار خوردن هیجانی شناسایی شود
- درمانهای روانشناختی: مداخلاتی مانند رفتاردرمانی شناختی (CBT) یا تکنیکهای ذهنآگاهی برای مدیریت استرس و احساسات
- تلفیق سبک زندگی: ورزش منظم، خواب کافی و تغذیه متعادل به همراه ایجاد انعطاف غذایی (بهعنوان مثال، در نظر گرفتن ۲۰ درصد از رژیم برای مصرف غذاهای دلخواه)
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، حدود 39 درصد بزرگسالان در جهان اضافهوزن دارند و 13 درصد با چاقی دستوپنجه نرم میکنند (WHO, 2021). برای گروهی که زیر سایه پرخوری عصبی قرار دارند، ترکیب داروهای GLP-1 با مداخلات روانشناختی و تغییر سبک زندگی، بهترین راهکار بلندمدت به حساب میآید.

مهدی رضایی
او فارغالتحصیل رشته مهندسی نرمافزار است و فعالیت حرفهای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۷ به عنوان نویسنده در یک وبلاگ تخصصی فناوری آغاز کرده است. وی پس از کسب تجربه، به خبرگزاریهای معتبر پیوست و در حال حاضر، خبرنگار حوزه نرمافزار و هوش مصنوعی در یک مجله تکنولوژی برجسته است.