خبر کاهش شدید درآمد تولیدکنندگان محتوای فارسیزبان در پلتفرم یوتیوب، این روزها به یکی از داغترین بحثها در فضای مجازی تبدیل شده و نگرانیهای عمیقی را در جامعه یوتیوبرهای فارسی برانگیخته است. این اتفاق که شوک بزرگی به فعالان این عرصه وارد کرده، ریشه در تغییر رویکرد تبلیغدهندگان بینالمللی و الگوریتمهای پیشرفته یوتیوب در شناسایی موقعیت مکانی کاربران دارد. محمد طالبیان، فعال و کارشناس برجسته این حوزه، در گفتوگو با برنامه "پارکوی همشهری"، ابعاد تازهای از این بحران اقتصادی را تشریح کرده است.
بررسی ریشههای کاهش درآمد یوتیوب فارسی: نقش حیاتی تبلیغات و معیار RPM
اصل درآمدزایی یوتیوبرها در سراسر جهان وابسته به تبلیغاتی است که در خلال ویدئوهای آنها به نمایش درمیآید. این فرآیند بر مبنای معیاری به نام RPM (Revenue Per Mille) یا درآمد به ازای هر هزار بازدید از تبلیغات محاسبه میشود؛ به این معنا که یوتیوب به ازای هر هزار بار نمایش موفق تبلیغ به کاربران، مبلغی را به تولیدکننده محتوا اختصاص میدهد. این مدل درآمدزایی، ستون فقرات اقتصادی بسیاری از یوتیوبرها، از جمله فعالان فارسیزبان، محسوب میشود.
<br>
<br>
به گفته طالبیان، نرخ RPM برای تولیدکنندگان محتوای ایرانی، حتی در بهترین حالت نیز کمتر از همتایان جهانیشان بوده است. بالاترین رقم ثبتشده RPM برای یوتیوبرهای ایرانی حدود ۱۰ دلار گزارش شده بود که این میزان با توجه به نوع مخاطب ایرانی و رفتار آنها در پلتفرم (مثلاً رد کردن تبلیغات)، میتوانست به ۵ دلار یا حتی کمتر نیز برسد. اما آنچه اکنون اتفاق افتاده، سقوط بیسابقه این ارقام به سطوحی غیرقابل تصور است.
الگوریتمهای پیشرفته یوتیوب و تشخیص موقعیت کاربران ایرانی: نقطه عطف کاهش درآمد یوتیوب فارسی
سالها یوتیوب قادر به تشخیص دقیق موقعیت کاربران ایرانی که از ابزارهای تغییر IP (VPN) برای دسترسی به پلتفرم فیلترشده استفاده میکردند، نبود. این موضوع باعث میشد تبلیغدهندگان بدون آگاهی از مکان واقعی کاربر، تبلیغات خود را به مخاطبان ایرانی نیز نمایش دهند. اما این وضعیت دگرگون شده است. محمد طالبیان با اشاره به سختگیریهای جدید یوتیوب میگوید: "مدتها بود که یوتیوب تشخیص میداد کاربرهای ایرانی از VPN استفاده میکنند. هرچند فیلترشکن میتواند موقعیت جغرافیایی فرد را ناپایدار کند، اما یوتیوب اکنون به ابزارهایی مجهز شده که موقعیت دقیق کاربر را ثبت میکند." این توانایی جدید، بازی را برای یوتیوبرهای فارسی کاملاً تغییر داده است.
به دلیل تحریمهای بینالمللی و همچنین نبود بازار هدف مشخص برای بسیاری از تبلیغدهندگان در ایران، نمایش تبلیغات به کاربران داخل کشور دیگر برای آنها توجیه اقتصادی ندارد. از این رو، یوتیوب نیز این تبلیغات را برای مخاطبان ساکن ایران به نمایش نمیگذارد. این سیاست به طور مستقیم بر کاهش درآمد یوتیوب فارسی تاثیر گذاشته، تا جایی که درآمدها از بالاترین نرخ ۱۰ دلار، به یک دهم یعنی یک دلار یا حتی کمتر رسیده است. به عنوان مثال، یک ویدئو با ۴۰۰ هزار بازدید که پیشتر ۴ هزار دلار درآمدزایی داشت، اکنون تنها ۴۰۰ دلار عایدی خواهد داشت که این رقم برای بسیاری از تولیدکنندگان محتوا، صرفه اقتصادی خود را از دست داده است. این سختگیریها در پایان سال میلادی، با فشار بیشتر تبلیغدهندگان به گوگل و یوتیوب برای پخش محتواها در کشورهای مدنظر خودشان، تشدید شده است. طبیعتاً، به دلیل شرایط خاص ایران، این کشور جزو مناطق مورد نظر برای کمپینهای تبلیغاتی گسترده نیست.
پیامدهای جدی بر تولید محتوای فارسی و آینده یوتیوبرها
این افت شدید درآمد، نه تنها انگیزههای مالی تولیدکنندگان محتوا را از بین میبرد، بلکه میتواند منجر به عواقب جدیتری برای اکوسیستم تولید محتوای فارسی در یوتیوب شود:
مهاجرت تولیدکنندگان محتوا: بسیاری از یوتیوبرهای فارسی که پیش از این تنها بر درآمد یوتیوب متکی بودند، ناچار به جستجوی پلتفرمهای جایگزین یا مدلهای درآمدزایی جدید خواهند شد. این امر میتواند به پراکندگی مخاطبان و کاهش کیفیت محتوای فارسی در یوتیوب بیانجامد.
کاهش تولید محتوای باکیفیت: با توجه به عدم صرفه اقتصادی، تمایل برای سرمایهگذاری زمان، انرژی و هزینه در تولید محتوای حرفهای و باکیفیت به شدت کاهش مییابد. این وضعیت میتواند به فقر محتوایی در بلندمدت منجر شود.
افقهای جدید برای پایداری درآمد در یوتیوب فارسی و پلتفرمهای جایگزین
در مواجهه با این چالش، یوتیوبرهای فارسیزبان باید به فکر راهکارهای متنوعتری برای پایداری درآمد خود باشند. از جمله این راهکارها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
تنوعبخشی به منابع درآمد:
حمایت مستقیم مخاطبان: استفاده از پلتفرمهایی مانند Patreon یا ابزارهای داخلی یوتیوب مانند Memberhisp برای دریافت کمکهای مالی مستقیم از دنبالکنندگان.
همکاری با برندها و اسپانسرهای خارج از یوتیوب: پیدا کردن حامیانی که مستقیماً با تولیدکنندگان محتوا همکاری میکنند و به بازاریابی هدفمندتر علاقهمندند.
فروش محصولات و خدمات: ارائه محصولات یا خدمات مرتبط با حوزه فعالیت خود به صورت مستقیم به مخاطبان.
تمرکز بر مخاطبان خارج از ایران: تلاش برای جذب مخاطبان فارسیزبان در کشورهای دیگر که نرخ RPM بالاتری دارند و تحت تأثیر محدودیتهای فعلی نیستند.
کاوش پلتفرمهای جایگزین: فعالتر شدن در پلتفرمهای دیگر مانند تلگرام، اینستاگرام، یا پلتفرمهای جدیدی که امکان درآمدزایی از محتوا را فراهم میکنند، هرچند ممکن است مقیاس آنها به اندازه یوتیوب نباشد.
این تغییرات بنیادی، تولیدکنندگان محتوای فارسی را در آستانه دورانی جدید قرار داده است که نیازمند خلاقیت، انعطافپذیری و بازنگری در مدلهای کسبوکار آنها خواهد بود تا بتوانند در این فضای رقابتی و با چالشهای فزاینده، همچنان به فعالیت خود ادامه دهند و نقش مؤثری در غنای محتوای دیجیتال فارسی ایفا کنند.
مطالب مرتبط
- حملات سایبری گسترده هکرهای چینی به محصولات سیسکو از طریق آسیبپذیری روز صفر افشا شد
- افزایش طول عمر و بهداشت دستگاه: راهنمای جامع تمیز کردن کیبورد لپتاپ
- مایکروسافت با فناوری ASD، تجربه گیمینگ ویندوز ۱۱ را متحول کرده و زمان بارگذاری بازیها را تا ۹۵ درصد کاهش میدهد
- ظرفیت تولید انرژیهای تجدیدپذیر در جهان به رکوردی بیسابقه دست یافت
مهدی رضایی
او فارغالتحصیل رشته مهندسی نرمافزار است و فعالیت حرفهای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۷ به عنوان نویسنده در یک وبلاگ تخصصی فناوری آغاز کرده است. وی پس از کسب تجربه، به خبرگزاریهای معتبر پیوست و در حال حاضر، خبرنگار حوزه نرمافزار و هوش مصنوعی در یک مجله تکنولوژی برجسته است.
مطالب پیشنهادی :
“گوگل پیکسل 9 در مقابل پیکسل 8: آیا ارتقا ارزش دارد؟”
سامسونگ فناوری خانه هوشمند و هوش مصنوعی خود را به لوازم خانگی جدید گسترش میدهد
آیفون 16 در مقابل آیفون 16 پلاس در مقابل آیفون 16 پرو در مقابل آیفون 16 پرو مکس: مقایسه نهایی
یک نشت جدید ادعا میکند که اپل ویژن پرو 2 برخلاف گزارشات اخیر، وارد تولید انبوه شده است.