لاهه، هلند – یافتههای تازه پژوهشگران نشان میدهد که شرکتهای بزرگ فناوری، از جمله متا (مالک فیسبوک و اینستاگرام) و یاندکس (غول جستوجوی روسی)، به طور مخفیانه و بدون کسب رضایت، فعالیتهای مرورگر کاربران اندروید را از طریق اپلیکیشنهای پسزمینه ردیابی میکردهاند. این کشف، نگرانیهای جدی را در مورد نقض حریم خصوصی دیجیتال و سوءاستفاده از دادههای کاربران برانگیخته است.
ردیابی پنهان در پسزمینه
محققان دانشگاه رادبود در هلند و مؤسسه IMDEA Networks اعلام کردهاند که شرکتهای متا و یاندکس روسیه، بدون اطلاع یا موافقت صریح کاربران، اقدام به رهگیری فعالیتهای مرورگرهای اندرویدی نصب شده روی دستگاههای آنها کردهاند. دادههای جمعآوری شده سپس در اپلیکیشنهای متعلق به این شرکتها مورد استفاده قرار میگرفته است.
گونش آکار، استادیار دانشگاه رادبود، جزئیات این تخلف را اینگونه شرح میدهد: “اپلیکیشنهای مرتبط با متا، از جمله فیسبوک و اینستاگرام، و همچنین برنامههایی مانند یاندکس Maps، در پسزمینه دستگاههای اندرویدی به طور فعال عمل میکردند. این برنامهها اسکریپتی را بارگذاری میکردند که به طور محلی دادهها را از مرورگرهای دستگاه به اپلیکیشنهای نصبشده روی گوشی کاربران ارسال میکرد.” این فرآیند به این معناست که حتی زمانی که کاربران به طور مستقیم از اپلیکیشنهای این شرکتها استفاده نمیکردند، فعالیتهای مرورگرشان پایش میشد.

نقض آشکار حریم خصوصی
این شیوه جمعآوری دادهها، نقض آشکار اصول حریم خصوصی و مقررات مربوط به رضایت کاربر (Consent) محسوب میشود. در بسیاری از قوانین حفاظت از دادهها، مانند GDPR در اروپا، شرکتها موظفند قبل از جمعآوری اطلاعات شخصی کاربران، رضایت آگاهانه و صریح آنها را کسب کنند. ردیابی پنهانی در پسزمینه، این اصل اساسی را نادیده میگیرد و به شرکتها امکان میدهد بدون اطلاع کاربران، پروفایلهای جامعی از عادات آنلاین و علایق آنها بسازند.
پیامدهای احتمالی و نگرانیها
این افشاگری میتواند پیامدهای متعددی برای شرکتهای دخیل داشته باشد، از جمله:
- جرایم و شکایات حقوقی: سازمانهای نظارتی حریم خصوصی و گروههای حقوق مصرفکننده ممکن است تحقیقاتی را آغاز کرده و جریمههای سنگینی را اعمال کنند.
- افزایش بیاعتمادی کاربران: این رویداد میتواند به بیاعتمادی عمومی نسبت به پلتفرمهای دیجیتال و خدماتی که ارائه میدهند، دامن بزند و باعث شود کاربران بیشتری به دنبال ابزارهای حفظ حریم خصوصی باشند.
- تشدید نظارت قانونی: این گونه افشاگریها اغلب منجر به سختگیریهای بیشتر در قوانین حفاظت از دادهها و حریم خصوصی در سراسر جهان میشود.
این رویداد، بار دیگر اهمیت آموزش کاربران در مورد حریم خصوصی دیجیتال و لزوم دقت آنها در مورد مجوزهایی که به اپلیکیشنها میدهند را برجسته میسازد. کاربران باید هوشیار باشند و به طور منظم تنظیمات حریم خصوصی دستگاههای خود را بررسی کنند تا مطمئن شوند اطلاعات شخصیشان بدون رضایت آنها جمعآوری نمیشود.