شرکت ایرباس در اقدامی بی‌سابقه برای حفظ ایمنی پروازها، دستورالعمل به‌روزرسانی نرم‌افزاری برای حدود ۶۰۰۰ فروند از هواپیماهای سری A320 خود را صادر کرده است. این اقدام پس از شناسایی یک خطر جدی ناشی از تابش شدید خورشیدی که می‌تواند منجر به اختلال در سیستم‌های کنترل پرواز شود، صورت گرفته و به لغو و تاخیر گسترده پروازها در سراسر جهان منجر شده است.
ریشه مشکل: آسیب‌پذیری A320 در برابر تابش خورشیدی
ایرباس اعلام کرده است که تجزیه و تحلیل یک رویداد اخیر در مورد یکی از هواپیماهای خانواده A320، نشان داده که تابش شدید خورشیدی ممکن است باعث تخریب داده‌های حیاتی برای عملکرد کنترل‌های پرواز شود. این آسیب‌پذیری بالقوه، نگرانی‌های جدی را در مورد ایمنی مدل‌های پرکاربرد A320، A321 و سایر اعضای این خانواده ایجاد کرده است. تابش‌های خورشیدی شدید، به‌ویژه در زمان اوج فعالیت‌های خورشیدی یا هنگام پرواز در ارتفاعات بالا، می‌تواند ذرات پرانرژی را به جو زمین بفرستد. این ذرات قابلیت تداخل با مدارهای الکترونیکی حساس هواپیما را دارند و ممکن است باعث خطاهای نرم‌افزاری یا حتی سخت‌افزاری شوند که به “Single Event Upset” (SEU) معروف است و می‌تواند در سیستم‌های حیاتی مانند کنترل‌کننده‌های پرواز اختلال ایجاد کند.
حادثه JetBlue و هشدار FAA: شواهد و واکنش‌ها
بر اساس گزارش رویترز و به نقل از منابع صنعتی، حادثه مورد اشاره مربوط به پرواز شماره ۹۰۴ شرکت جت‌بلو در تاریخ ۳۰ اکتبر از کانکون مکزیک به مقصد نیوآرک نیوجرسی بوده است. در این پرواز، هواپیما به طور ناگهانی ارتفاع از دست داده و مجبور به فرود اضطراری در تامپا شد. این واقعه زنگ خطری جدی برای صنعت هوانوردی بود.
پس از این واقعه و بررسی‌های فنی، اداره هوانوردی فدرال (FAA) یک دستورالعمل اضطراری قابلیت پرواز صادر کرده است. این دستورالعمل به صراحت از شرکت‌های هواپیمایی خواسته تا قبل از هر پرواز جدید، هواپیماهای آسیب‌دیده سری A320 را به نسخه نرم‌افزاری قبلی بازگردانند. این تصمیم نشان‌دهنده فوریت و جدیت خطر تابش خورشیدی بر سیستم‌های حیاتی هواپیما است.
جزئیات به‌روزرسانی نرم‌افزاری و تأثیر آن بر پروازها
راه‌حل فوری ایرباس برای مقابله با این خطر، شامل دو بخش اصلی است: بخش عمده‌ای از ۶۰۰۰ هواپیمای A320 نیازمند بازگرداندن نرم‌افزار به نسخه قبلی و پایدارتر هستند. این فرایند اگرچه فنی است، اما با سرعت بیشتری قابل انجام است. با این حال، تعداد محدودی از هواپیماها نیز نیازمند تغییرات سخت‌افزاری جزئی خواهند بود که زمان‌برتر است.
این به‌روزرسانی اجباری پیامدهای عملیاتی گسترده‌ای در پی داشته است:
این به‌روزرسانی اجباری به تأخیر و لغو صدها پرواز در فرودگاه‌های بزرگ و کوچک در سراسر جهان منجر شده است، که برنامه‌های سفر هزاران مسافر را مختل کرده است.
شرکت‌های هواپیمایی در تلاشند تا با برنامه‌ریزی مجدد پروازها و استفاده از هواپیماهای جایگزین، اختلالات را به حداقل برسانند.
پیامدهای گسترده و آینده ایمنی هوایی
این حادثه نه تنها بر عملیات فعلی ایرباس و خطوط هوایی تأثیر گذاشته، بلکه پرسش‌هایی را درباره پروتکل‌های طراحی و تست سیستم‌های الکترونیکی هواپیماها در برابر پدیده‌های جوی و فضایی مطرح می‌کند. هرچند حوادث ناشی از تابش‌های کیهانی نادر هستند، اما پتانسیل آن‌ها برای ایجاد اختلالات جدی، نیازمند توجه مستمر به ارتقاء استانداردهای ایمنی است. این رخداد، بار دیگر اهمیت تحقیق و توسعه در زمینه مقاوم‌سازی قطعات الکترونیکی در برابر عوامل محیطی، به‌ویژه در فناوری هواپیمایی پیشرفته مانند هواپیمای A320 را برجسته می‌سازد. صنعت هوانوردی همواره به دنبال پیشرفت‌های تکنولوژیکی و ایمنی بوده است. این وقایع یادآور اهمیت سرمایه‌گذاری در تحقیقات برای درک بهتر اثرات محیط فضایی بر تجهیزات الکترونیکی پرواز و توسعه راهکارهای مقاوم‌سازی است. در نهایت، تمرکز بر ایمنی مسافران و خدمه پرواز، همچنان اولویت اصلی ایرباس و نهادهای نظارتی جهانی خواهد بود.
مطالب مرتبط
- چین با راه‌اندازی نخستین خط تولید باتری جامد ۶۰ آمپرساعتی خودرو برقی، پیشتاز می‌شود
- متاورس ایرانی “آتابی” با دو جایزه معتبر جهانی، مسیر فناوری نوین را برای ایران ترسیم کرد
- پردازش نوری جدید دانشمندان، گلوگاه بزرگ هوش مصنوعی را با سرعت بی‌سابقه از میان برداشت
- متا با رونمایی از ابزار حفاظت از ریلز، گامی بلند برای حمایت از تولیدکنندگان محتوا برداشت
مهدی رضایی
او فارغ‌التحصیل رشته مهندسی نرم‌افزار است و فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۷ به عنوان نویسنده در یک وبلاگ تخصصی فناوری آغاز کرده است. وی پس از کسب تجربه، به خبرگزاری‌های معتبر پیوست و در حال حاضر، خبرنگار حوزه نرم‌افزار و هوش مصنوعی در یک مجله تکنولوژی برجسته است.
