در شرایطی که بخش قابل توجهی از کشورهای جهان با معضل تنش آبی شدید و کمبود منابع مواجه هستند، فناوریهای نوین به عنوان راهگشای اصلی در مسیر بهینهسازی و صرفهجویی در مصرف آب مطرح شدهاند. این نوآوریها که تا چند سال پیش در مراحل آزمایشی بودند، اکنون به تدریج وارد زندگی روزمره و صنایع گوناگون شده و چشمانداز مدیریت منابع آبی را دگرگون ساختهاند. از منازل مسکونی گرفته تا مزارع کشاورزی و شبکههای توزیع شهری، راهکارهای مبتنی بر دانش، فرصتی بینظیر برای مقابله با بحران آب فراهم آوردهاند.

نوآوریهای هوشمند برای صرفهجویی در مصرف آب خانگی و ساختمانها
بخش خانگی و ساختمانها سهم قابل توجهی در مصرف آب شهری دارند که با بهکارگیری فناوریهای صرفهجویی آب میتوان آن را به شدت کاهش داد. این ابزارهای هوشمند نه تنها به حفظ منابع کمک میکنند، بلکه در بلندمدت هزینههای مصرفکننده را نیز پایین میآورند.
شیرآلات کممصرف با هوادهی: این قطعات کوچک و قابل نصب به سادگی، با مخلوط کردن هوا با جریان آب خروجی، بدون کاهش محسوس فشار، تا ۵۰ درصد از مصرف آب میکاهند.
دوشهای هوشمند و حسگردار: نسل جدید سردوشها با استفاده از حسگرها، فشار و دبی آب را بر اساس نیاز تنظیم میکنند و مانع از هدررفت بیمورد آب میشوند. برخی مدلها توانایی صرفهجویی در مصرف آب تا ۶۰ درصد را دارا هستند.
ماشینهای لباسشویی و ظرفشویی با فناوری بازچرخانی آب: این دستگاهها با فیلتر کردن و استفاده مجدد از آب شستشوی اولیه، مصرف آب را تا یکسوم کاهش میدهند که در مجموعههای بزرگ نظیر هتلها و بیمارستانها بسیار مؤثر است.
سیستمهای بازیافت آب خاکستری: این سیستمها آب حاصل از دوش، روشویی و ماشین لباسشویی (آب خاکستری) را تصفیه کرده و برای مصارفی نظیر فلاش توالت یا آبیاری فضای سبز مجدداً به کار میگیرند. استفاده از این فناوری آب میتواند تا ۴۰ درصد از مصرف آب شهری یک ساختمان بکاهد.
فلاشتانکهای دوحالته: این فلاشتانکها با ارائه دو گزینه مصرف آب (۳ لیتر برای حالت سبک و ۶ لیتر برای حالت سنگین)، یکی از سادهترین و در عین حال مؤثرترین راهکارها برای صرفهجویی در مصرف آب خانگی به شمار میروند.
کنتورهای هوشمند آب: این کنتورها در منازل و مجتمعها، مصرف آب را به صورت لحظهای پایش کرده، نشتیها را به سرعت گزارش میدهند و با تحلیل دادهها به اصلاح الگوی مصرف کمک میکنند.
نقش فناوری در بهینهسازی مصرف آب در کشاورزی و زیرساختهای شهری
بخش کشاورزی به دلیل وسعت و نیاز آبی بالا، همواره یکی از چالشبرانگیزترین حوزهها در مدیریت منابع آب بوده است. همچنین، شبکههای توزیع شهری نیز با مشکلاتی نظیر نشتی مواجهاند که فناوریهای نوین آب برای آنها راهکارهای مؤثری ارائه کردهاند.
آبیاری هوشمند با حسگر رطوبت خاک: در باغها و فضاهای سبز، حسگرهای رطوبت خاک زمان دقیق و میزان نیاز به آبیاری را تعیین میکنند. این سیستمها میتوانند تا ۷۰ درصد از مصرف آب در آبیاری را کاهش دهند و نقش بسزایی در صرفهجویی در مصرف آب کشاورزی دارند.
کشاورزی با آبیاری قطرهای تحت فشار: این روش جایگزین روشهای غرقابی سنتی شده و با تزریق مستقیم آب در کنار ریشه گیاه، هدررفت آب را تقریباً به صفر میرساند. آبیاری قطرهای ستون فقرات کشاورزی پایدار و کممصرف است.
سیستمهای پایش نشتی مبتنی بر هوش مصنوعی: در شبکههای آبرسانی شهری و ساختمانهای بزرگ، الگوریتمهای هوشمند قادر به تشخیص نشتیهای کوچک هستند. این فناوری آب میتواند تلفات ناشی از نشتی را تا ۲۰ درصد کاهش داده و به صرفهجویی در مصرف آب در مقیاس وسیع منجر شود.
افقهای نوین صرفهجویی در مصرف آب: تولید آب از هوا و فراتر از آن
علاوه بر راهکارهای بهینهسازی مصرف آب، پژوهشها و پیشرفتهای فناورانه به سمت ابداع روشهای جدید برای تأمین و تولید آب نیز گام برداشتهاند.
تولید آب از هوا (Atmospheric Water Generators): این دستگاهها با جذب رطوبت موجود در هوا، آب قابل شرب تولید میکنند. اگرچه مصرف برق نسبتاً بالایی دارند، اما در مناطق خشک و با دسترسی محدود به منابع آب، راهحلی حیاتی برای صرفهجویی در مصرف آب از منابع سنتی به شمار میروند.
با توجه به چالشهای فزاینده منابع آبی، اتخاذ و ترویج این فناوریهای صرفهجویی در مصرف آب و سیاستگذاریهای هوشمندانه برای حمایت از توسعه و پیادهسازی آنها، از اهمیت حیاتی برخوردار است. آگاهی عمومی و مشارکت همگانی در بهکارگیری این راهکارها میتواند نقش مؤثری در تضمین امنیت آبی نسلهای آینده داشته باشد.
مطالب مرتبط
- گوگل و وستینگهاوس با هوش مصنوعی، آینده رآکتورهای هستهای را متحول میکنند
- برخورد با زبالههای فضایی، بازگشت سه فضانورد چینی را به زمین به تعویق انداخت
- روز جهانی علم: چگونه اعتماد عمومی مسیر تحول و فردای بشری را ترسیم میکند
- المپیک فناوری با حضور ۱۱۰۰ نخبه از ۶۵ کشور در ایران آغاز شد

مهدی رضایی
او فارغالتحصیل رشته مهندسی نرمافزار است و فعالیت حرفهای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۷ به عنوان نویسنده در یک وبلاگ تخصصی فناوری آغاز کرده است. وی پس از کسب تجربه، به خبرگزاریهای معتبر پیوست و در حال حاضر، خبرنگار حوزه نرمافزار و هوش مصنوعی در یک مجله تکنولوژی برجسته است.


