نقش مطالبه مردمی در شکل‌گیری توان موشکی ایران؛ از جنگ تحمیلی تا بازدارندگی منطقه‌ای

برنامه اخیر «دانستنی‌ها» از همشهری تی‌وی، با حضور محمود رضایی، تحلیلگر مسائل نظامی، نگاهی اجمالی به روند تاریخی توسعه صنایع دفاعی ایران داشت؛ مسیری که از دل جنگ تحمیلی آغاز شد و امروز به نقطه‌ای رسیده که حتی قدرت‌های جهانی به فناوری‌های نظامی ایران توجه ویژه دارند.

آغاز جنگ و چالش‌های اولیه دفاعی

با شروع جنگ ۸ ساله و حمله ناگهانی ارتش بعث عراق، ایران با ارتشی ضعیف و فاقد آمادگی لازم روبه‌رو شد. ارتش عراق با پشتیبانی بلوک شرق و تجهیزات پیشرفته، توانست در روزهای نخست به عمق خاک ایران نفوذ کند. اما مقاومت نیروهای پیاده و تیپ دوم لشکر ۹۲ زرهی در ساحل رود کرخه، نخستین سد دفاعی را شکل داد.

در آن زمان، ایران با کمبود شدید تجهیزات نظامی مواجه بود. حتی برای خمپاره‌های ۱۲۰ میلی‌متری، خرج موشکی سهمیه‌بندی می‌شد و استفاده از آن به روزی دو یا سه گلوله محدود بود. نیروی هوایی نیز با کمبود موشک‌های دوربرد مانند فینیکس برای جنگنده‌های F-14 مواجه بود و خلبانان مجبور بودند برای مقابله با دشمن، به فاصله نزدیک پرواز کنند.

مقابله با تانک‌های دشمن با تجهیزات ابتدایی

ارتش عراق با انبوهی از تانک‌های ساخت شوروی وارد خوزستان شد. نیروی هوایی ایران، با وجود مأموریت‌های اصلی‌اش، در شش ماه نخست جنگ برای مقابله با لشکرهای زرهی وارد عمل شد و تلفات سنگینی داد. سلاح اصلی ضد تانک در آن زمان آرپی‌جی ۷ بود که نیاز به هدف‌گیری دقیق در فاصله نزدیک داشت. با همین سلاح ساده، در عملیات‌هایی مانند کربلای ۵، دو سوم نیروی زرهی عراق نابود شد.

مطالبه مردمی و آغاز مسیر موشکی ایران

در شهرهایی مانند دزفول که زیر حملات موشکی عراق قرار داشتند، مردم خواستار پاسخ متقابل بودند. در آن زمان، ایران هیچ موشکی در اختیار نداشت. اما با تلاش‌های شهید حسن طهرانی‌مقدم و همکاری سپاه، مسیر ساخت موشک آغاز شد. آموزش در سوریه، دریافت موشک از لیبی و مهندسی معکوس آن‌ها، منجر به ساخت نخستین موشک ایرانی شد که به بغداد پرتاب شد و تأثیر روانی قابل‌توجهی داشت.

از همان نقطه، مسیر خودکفایی در حوزه موشکی آغاز شد و امروز ایران به سطحی از توان بازدارندگی رسیده که در منطقه بی‌سابقه است.

تولد پهپادهای ایرانی از دل نیازهای جنگ

در دوران جنگ، کمبود هواپیماهای شناسایی باعث شد ایران به ساخت پهپاد روی آورد. نخستین نمونه‌ها مانند مهاجر، تنها قابلیت عکس‌برداری داشتند، اما همین گام ابتدایی، پایه‌گذار توسعه پهپادهای پیشرفته با برد بلند، قابلیت حمل سلاح و ارتباط با جنگنده‌ها شد. امروز فناوری پهپادی ایران به سطحی رسیده که حتی ایالات متحده اقدام به مهندسی معکوس برخی از مدل‌های ایرانی کرده است.

تثبیت توان دفاعی و بازدارندگی منطقه‌ای

تجربه جنگ تحمیلی، ایران را به خودکفایی در صنایع نظامی رساند. توان موشکی و پهپادی اکنون به عنوان ستون‌های اصلی بازدارندگی منطقه‌ای شناخته می‌شوند. عملیات‌های اخیر نیز نشان داده‌اند که ایران نه‌تنها از نظر تجهیزات، بلکه از نظر اراده و آمادگی برای مقابله با تهدیدات بزرگ، در سطح بالایی قرار دارد.

این توانمندی‌ها نه برای آغاز جنگ، بلکه برای حفظ موازنه قدرت و جلوگیری از درگیری‌های ناخواسته به کار گرفته می‌شوند؛ رویکردی که با آموزه‌های دینی و اصول دفاعی کشور هم‌راستا است.

مجله خبری تکنولوژی تک مگ

افشاگری جدید: متا و یاندکس متهم به جاسوسی مخفیانه از کاربران اندروید

یونیتی 6 به توسعه دهندگان اجازه می دهد تا بازی ها را سریعتر و کارآمدتر بسازند و اکنون در سراسر جهان در دسترس است.

هوش مصنوعی در خدمت امنیت فروشگاه‌ها؛ تشخیص رفتار مشکوک پیش از وقوع سرقت