هوش مصنوعی ChatGPT، با قابلیت‌های بی‌نظیر خود در تولید متن، ترجمه و حل مسائل پیچیده، به سرعت به یکی از پرکاربردترین ابزارهای دیجیتال تبدیل شده است. بسیاری آن را دستیاری فوق‌العاده کارآمد می‌دانند؛ اما در کمال تعجب، این چت‌بات هوشمند در انجام یک وظیفه به ظاهر ساده، یعنی اعلام دقیق ساعت کنونی، با ناتوانی روبروست. این مسئله، سوالات زیادی را در مورد محدودیت‌های پنهان مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) مطرح می‌کند و به چالشی برای کاربران و متخصصان فناوری تبدیل شده است.
ریشه مشکل کجاست؟ ناتوانی ChatGPT در دسترسی به زمان واقعی
برخلاف گوشی‌های هوشمند یا رایانه‌های شخصی که به لطف تراشه‌های داخلی، دسترسی بی‌وقفه به ساعت سیستم دارند، مدل‌های هوش مصنوعی مولد مانند ChatGPT برای هدف متفاوتی طراحی شده‌اند. این مدل‌ها به طور ذاتی، ورودی‌های کاربر را دریافت کرده و صرفاً بر اساس حجم عظیمی از داده‌های آموزشی که قبلاً به آنها خورانده شده، پاسخ‌ها را پیش‌بینی و تولید می‌کنند. این داده‌ها ماهیت ایستا دارند و شامل به‌روزرسانی‌های لحظه‌ای و پیوسته مانند زمان نمی‌شوند، مگر اینکه به طور خاص با استفاده از قابلیت‌های جستجوی اینترنتی، این اطلاعات را دریافت کنند.
تایا کریستینسون، سخنگوی OpenAI، نیز این موضوع را تایید کرده و می‌گوید: «مدل‌هایی که ChatGPT را تغذیه می‌کنند، دسترسی داخلی به ساعت فعلی ندارند. از این رو، برای کسب اطلاعات به‌روز، گاهی اوقات ChatGPT نیاز دارد از قابلیت جست‌وجو استفاده کند تا آخرین اطلاعات را دریافت کند.» این امر به وضوح نشان می‌دهد که بدون یکپارچه‌سازی صریح و دسترسی به منابع خارجی، ChatGPT در گفتن ساعت دقیق محدودیت دارد.
پیچیدگی‌های "پنجره زمینه‌ای" و چالش ساعت برای هوش مصنوعی
دلیل عمیق‌تر این ناتوانی ChatGPT به نحوه مدیریت اطلاعات در مدل‌های زبانی بزرگ بازمی‌گردد. یروانت کولباشیان، متخصص هوش مصنوعی و رباتیک، توضیح می‌دهد که ChatGPT دارای فضایی محدود به نام "پنجره زمینه‌ای" است. این پنجره، بخشی از اطلاعات است که ربات در هر لحظه به یاد می‌آورد و برای پردازش مکالمات فعلی از آن استفاده می‌کند.
هر بار که ChatGPT مجبور شود به ساعت سیستم مراجعه کند، یک قطعه اطلاعات جدید به این پنجره زمینه‌ای اضافه می‌شود. اگر این به‌روزرسانی به طور مرتب و لحظه‌ای (مثلاً هر دقیقه یا ثانیه) اتفاق بیفتد، حجم عظیمی از داده‌های متغیر و تکراری به سیستم تزریق می‌شود که می‌تواند به عنوان "نویز" تلقی شده و کارایی و تمرکز هوش مصنوعی را کاهش دهد. این پدیده می‌تواند باعث سردرگمی ربات شود، درست مانند این که در یک مکالمه هر لحظه کسی ساعت را تکرار کند. در مقابل، اطلاعاتی مانند تاریخ، به دلیل ثابت بودن در یک بازه زمانی طولانی‌تر، به راحتی می‌توانند در ابتدای مکالمه به عنوان دستورالعمل سیستم وارد شوند و مشکلی ایجاد نکنند.
آیا این ناتوانی ChatGPT یک نقص اساسی است؟ ابعاد فنی و راه‌حل‌های آینده هوش مصنوعی
با توجه به توضیحات ارائه شده، ناتوانی ChatGPT در گفتن ساعت را نمی‌توان یک نقص اساسی در طراحی هوش مصنوعی دانست، بلکه بیشتر یک انتخاب مهندسی برای بهینه‌سازی عملکرد و جلوگیری از بارگذاری بیش از حد بر "پنجره زمینه‌ای" مدل است. این موضوع به ماهیت فعلی این نسل از LLM ها بازمی‌گردد که برای تحلیل و تولید زبان آموزش دیده‌اند، نه برای تعاملات بلادرنگ با محیط فیزیکی یا زمان‌سنجی.
با این حال، نیاز کاربران به چنین قابلیتی کاملاً مشهود است. راه‌حل‌های متعددی برای غلبه بر این محدودیت در حال توسعه هستند:
ادغام با ابزارهای خارجی (Plugins/APIs): ChatGPT می‌تواند از طریق افزونه‌ها یا APIها به سرویس‌های خارجی دسترسی پیدا کند که اطلاعات زمان و تاریخ را به صورت لحظه‌ای ارائه می‌دهند. این رویکرد به ربات امکان می‌دهد بدون نیاز به نگهداری دائمی اطلاعات زمان در پنجره زمینه‌ای خود، در صورت نیاز آن را فراخوانی کند.
دسترسی به ساعت سیستم: همانطور که در مثال محقق دانشگاه ادینبرو مشاهده شد، با اعطای دسترسی صریح به ساعت سیستم دستگاه کاربر (در نسخه‌های دسکتاپ یا اپلیکیشن‌های خاص)، این مشکل قابل حل است. اما این روش نیازمند تغییر در پروتکل‌های امنیتی و حریم خصوصی است.
بهبود در معماری LLM: نسل‌های آینده هوش مصنوعی ممکن است با معماری‌های پیشرفته‌تر، بتوانند اطلاعات زمان را به صورت بهینه‌تری مدیریت کرده و آن را از نویزهای غیرضروری تفکیک کنند.
این چالش هرچند کوچک به نظر می‌رسد، اما درس‌های مهمی درباره محدودیت‌ها و فرصت‌های توسعه هوش مصنوعی به ما می‌آموزد و نشان می‌دهد که حتی پیشرفته‌ترین مدل‌ها نیز در برخی زمینه‌ها نیاز به تکامل و یکپارچگی بیشتر با جهان واقعی دارند تا تجربه کاربری کاملی را ارائه دهند. توسعه هوش مصنوعی ادامه دارد و انتظار می‌رود در آینده نزدیک، اینگونه محدودیت‌ها نیز برطرف شوند.
مطالب مرتبط
- جنجال جدید هوش مصنوعی گروک: تمجید اغراق‌آمیز از ایلان ماسک و واکنش تند مدیرعامل xAI
- مسابقات بین‌المللی هوش مصنوعی و برنامه‌نویسی «رایان» با حضور بی‌سابقه جهانی به ایستگاه پایانی رسید
- رقابت چت‌بات‌های هوش مصنوعی از انحصار آمریکا و چین خارج شده و بازیگران جدید جهانی ظهور می‌کنند
- هوش مصنوعی گوگل مسیر تازه‌ای در درمان سرطان ترسیم کرد
مهدی رضایی
او فارغ‌التحصیل رشته مهندسی نرم‌افزار است و فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۹۷ به عنوان نویسنده در یک وبلاگ تخصصی فناوری آغاز کرده است. وی پس از کسب تجربه، به خبرگزاری‌های معتبر پیوست و در حال حاضر، خبرنگار حوزه نرم‌افزار و هوش مصنوعی در یک مجله تکنولوژی برجسته است.
مطالب پیشنهادی :
آیفون 16 در مقابل آیفون 16 پلاس در مقابل آیفون 16 پرو در مقابل آیفون 16 پرو مکس: مقایسه نهایی
## iPhone 16 در مقابل iPhone 16 Plus در مقابل iPhone 16 Pro در مقابل iPhone 16 Pro Max: مقایسه نهایی
“گوگل پیکسل 9 در مقابل پیکسل 8: آیا ارتقا ارزش دارد؟”
سامسونگ فناوری خانه هوشمند و هوش مصنوعی خود را به لوازم خانگی جدید گسترش می‌دهد